Van hoeveel mensen is
de energie geheel of gedeeltelijk afgesloten?
Aangezien de drie gewesten niet dezelfde
procedures hanteren in geval van wanbetaling, is het moeilijk een
duidelijk beeld te krijgen van de energieproblemen in België. Bovendien verzamelen de
gewesten niet noodzakelijk dezelfde cijfergegevens en verschaffen ze
soms onvolledige informatie. Hierdoor wordt de vergelijking van beschikbare gegevens tussen
de gewesten een delicate en praktisch onmogelijke onderneming.
Het
Waalse Gewest telde in 2008
ongeveer 55.000 aanvragen voor plaatsing van
budgetmeters electriciteit waarvan
10.242 effectieve plaatsingen
en 2.686 gekoppeld aan een
stroombegrenzer. Bij beslissing van de 'Commission
locale pour l'énergie' (CLE) kan de stroombegrenzer uitgeschakeld worden.
Dit gebeurde in 2008 slechts drie keer.
In totaal konden 37.991 afnemers genieten van het sociaal
tarief voor gas en 81.677 voor elektriciteit. (Bron:
Commission Wallonne pour l’Energie
-
CWaPE (2009),
Rapport annuel
2008 sur l'exécution des obligations de service public à caractère social
imposées aux fournisseurs et gestionnaires de réseaux.
In
het Brusselse
Hoofdstedelijke Gewest waren op 31 december 2008, 13.310 stroombegrenzers actief (14.769 geplaatst tijdens het jaar
en 10.763 uitgeschakeld).
Bij geen enkel
gezin werd de
stroombegrenzer uitgeschakeld of de gasaansluiting
afgesloten. (Bron: BRUGEL (2009),
Rapport
van de Brusselse distributienetbeheerder SIBELGA over
de uitvoering van de openbaredienstopdrachten inzake elektriciteit en gas
voor het jaar 2008.
In 2008 werden in het Vlaamse Gewest, 60.026
gezinnen door hun energieleverancier aan de deur gezet omwille van
wanbetaling van de elektriciteitsrekening en 41.521 voor aardgas. De overgrote meerderheid
werd verder van energie voorzien door hun netbeheerder. Op 31 december
2008 werden voor elektriciteit uiteindelijk 756 gezinnen afgesloten en voor aardgas 2.845 toegangspunten/gezinnen. Eind 2008 verbruikten 36.059 gezinnen elektriciteit via een
budgetmeter. Er waren 2.728 stroombegrenzers actief, die niet gekoppeld
zijn aan een budgetmeter. 143.124 afnemers hadden recht op de
sociale maximumtarieven. (Bron:
Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en
Gasmarkt
- VREG (2009),
Statistieken 2008 met betrekking tot huishoudelijke afnemers in het kader
van de besluiten op de sociale openbaredienstverplichtingen)
Toelichting:
Voor een beter begrip
geven we de definities van
enkele standaardbegrippen:
Stroombegrenzer: dit
systeem beperkt
het beschikbare vermogen tot 10 ampère in het Vlaamse Gewest en het Waalse Gewest
en tot 6
à 18 ampère in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest. Deze
minimale levering is niet gratis. Omwille
van technische redenen bestaat er nog geen stroombegrenzer voor gas.
Budgetmeter:
is een meter die toelaat elektriciteit en gas te
verbruiken via een systeem van voorafbetalingen. Hij wordt gebruikt in het Vlaamse en
het Waalse Gewest.
Zolang het bedrag waarmee de budgetmeter is opgeladen niet is opgebruikt,
hebben de gebruikers een normale toegang tot energie. In
het Vlaamse Gewest is de
budgetmeter voor elektriciteit altijd
gekoppeld aan een stroombegrenzer. Van zodra het
bedrag van de betaalkaart is opgebruikt, valt de klant terug op de
minimale elektriciteitslevering via de stroombegrenzer. Indien de klant
zijn kaart niet herlaadt binnen een bepaalde termijn, dan kan de
stroombegrenzer uitgeschakeld worden.
In het Waalse Gewest is de budgetmeter enkel voor beschermde klanten
gekoppeld aan een stroombegrenzer.
LAC of CLE: lokale adviescommissie samengesteld uit leden van het
OCMW en een vertegenwoordiger van de netbeheerder.
Deze commissie beslist of de gas- of elektriciteitstoevoer al dan niet
afgesloten wordt in geval van wanbetaling.
Wanbetaling: situatie waarbij de klant geen betalingsplan voorstelt
of respecteert nadat hij een ingebrekestelling ontvangen heeft.
Beschermde klanten: statuut toegekend door de gewesten aan
huishoudens die beantwoorden aan bepaalde criteria: van het sociale
tarief genieten, in een collectieve schuldenregeling zitten... In
vergelijking met niet-beschermde klanten, genieten ze van bepaalde
voordelen (verschillend per gewest) in geval van betalingsmoeilijkheden.
We geven een beknopte
voorstelling van de belangrijkste wetgevende maatregelen in elk
gewest:
Vlaams Gewest:
Elektriciteit: bij wanbetaling wordt zowel bij een beschermde als niet-beschermde
klant een budgetmeter geplaatst die gekoppeld is aan een stroombegrenzer.
Wanneer de klant zijn kaart niet herladen heeft vooraleer zowel zijn
individueel krediet als het hulpkrediet zijn opgebruikt, dan kan hij
gebruik maken van 10 ampère, de minimale levering sinds 2007 (voordien 6
ampère). Indien hij vervolgens zijn kaart nog steeds niet herlaadt en zijn
factuur voor de minimumlevering niet betaalt, dan kan de LAC beslissen om
de stroombegrenzer uit te schakelen. De klant beschikt nog steeds over een
budgetmeter en kan gebruik maken van elektriciteit indien hij zijn kaart
heroplaadt. Indien de klant de toegang tot zijn budgetmeter weigert, kan
de LAC beslissen om de levering stop te zetten.
De klant kan ook vragen om enkel een stroombegrenzer te installeren.
Indien de LAC beslist om de stroombegrenzer uit te schakelen, dan is de
klant volledig afgesloten.
Gas: budgetmeters zijn operationeel. In geval van
wanbetaling kan de LAC beslissen om de gastoevoer af te sluiten.
Waals Gewest:
Elektriciteit: in geval van wanbetaling wordt enkel bij beschermde klanten
(slechts +/- 5% van de klanten met betalingsmoeilijkheden) een budgetmeter
gekoppeld aan een stroombegrenzer van 10 ampère. Voor de andere
klanten wordt een "naakte" budgetmeter (dit wil zeggen zonder stroombegrenzer)
voorzien. Ze hebben bijgevolg enkel toegang tot elektriciteit na het
opladen van hun kaart. Als de beschermde klanten gedurende 6 maanden de
minimale levering genieten zonder de kaart van hun budgetmeter op te
laden, dan kan de CLE beslissen om hun stroombegrenzer af te sluiten. De
CLE doet met andere woorden enkel een uitspraak over beschermde klanten.
In Wallonië bestaat het systeem van stroombegrenzer alleen (dus niet
gekoppeld aan een budgetmeter) niet.
Gas: budgetmeters zijn operationeel. Sinds
2007 worden in geval van
wanbetaling enkel de beschermde klanten (ongeveer 5% van de klanten
met betalingsmoeilijkheden) opgeroepen om voor de CLE te verschijnen. De
CLE beslist over de afsluiting van de gaslevering of over hulpmaatregelen. De andere
klanten kunnen direct afgesloten worden, zonder het advies van de CLE.
Brussels Gewest:
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft het systeem van budgetmeter niet
voorzien.
Elektriciteit: de wetgeving voorziet de plaatsing van een stroombegrenzer
bij klanten met betalingsmoeilijkheden. Wanneer de gegarandeerde minimale
levering niet betaald wordt, is enkel de vrederechter bevoegd voor de
beslissing tot afsluiting.
Gas: de vrederechter kan beslissen om de klanten af te sluiten in geval
van wanbetaling.
Elektriciteit en gas: Beschermde klanten kunnen tijdelijk voorzien worden door de netbeheerder om hen de tijd te
geven hun schulden te delgen bij hun commerciële leverancier. Indien ze
dit probleem niet oplossen en ook schulden maken ten opzichte van de
netbeheerder, dan kan de vrederechter beslissen tot stopzetting van hun
gas- of elektriciteitslevering.
Uit de
Vergelijkende studie van de sociale energiemaatregelen. Finaal Rapport
(2006) blijkt dat energie een groter aandeel van het
beschikbare budget van de meest bescheiden inkomens inneemt. Voor elk van
de drie gewesten geldt dat de jaarlijkse bijdrage die gevraagd wordt aan
elektriciteits- en aardgasverbruikers een zwaardere last vormt voor de
lagere inkomens. Het aandeel van het budget dat besteed wordt aan energie
kan voor de laagste inkomensklassen zelfs oplopen tot het tweevoudige van
het hieraan bestede budget in de hoogste inkomensklassen. In 1996 was het
aandeel van het huishoudelijk budget dat aan energie besteed werd reeds
hoger voor de lagere inkomensklassen, maar nu blijkt dat de kloof tussen
de laagste en de hoogste inkomens groter geworden is. Deze trend is in het
bijzonder zeer duidelijk zichtbaar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,
waar de laagste inkomens blijkbaar het sterkst benadeeld worden.
We hebben de belangrijkste cijfers samengebracht in
de volgende tabellen.
Zoals eerder vermeld verschillen de gebruikte procedures erg van gewest
tot gewest en worden niet dezelfde cijfers verzameld. Het is praktisch
onmogelijk de gegevens van de drie gewesten met elkaar te vergelijken.
Daarom stellen we elk gewest in een aparte tabel voor.
Tabel 13a: Overzicht aantal huishoudelijke
afnemers met energieproblemen, Vlaams Gewest, 2007
en 2008
Vlaams
Gewest |
|
2007 |
2008 |
|
|
absolute cijfers |
absolute cijfers |
verschil tussen
2007 en 2008 (in %) |
Aantal
herinneringsbrieven verstuurd door de leverancier * |
852.130 |
866.905 |
+2% |
Aantal
ingebrekestellingen verstuurd
door de leverancier ** |
231.792 |
221.911 |
-4% |
|
|
|
|
Aantal betalingsplannen
toegestaan door de leverancier |
61.554 |
82.248 |
+34% |
Aantal niet-nageleefde betalingsplannen*** |
12.133 |
19.165 |
+58% |
|
|
|
|
Aantal dossiers dat door de leverancier
werd doorgestuurd naar het OCMW |
3.082 |
3.314 |
+8% |
Aantal dossiers dat door de leverancier
werd doorgestuurd
naar een erkende instelling voor
schuldbemiddeling |
1.263 |
1.597 |
+26% |
|
|
|
|
Aantal afnemers dat
geniet van het sociaal tarief - op 31/12 |
124.746 |
143.124 |
+15% |
|
|
|
|
Aantal
afnemers voorzien door de netbeheerder (aan de deur
gezet door de leverancier) op 31/12 |
|
|
|
-
waarvan
elektriciteit |
52.170 |
60.062 |
+15% |
-
waarvan
aardgas |
36.127 |
41.521 |
+15% |
|
|
|
|
Aantal afgesloten
elektriciteitsvoorzieningen op 31/12. |
596 |
756 |
+27% |
Aantal afgesloten
aardgasvoorzieningen op 31/12 |
2.028 |
2.845 |
+40% |
|
|
|
|
Aantal actieve
budgetmeters en stroombegrenzers op 31/12 |
37.735 |
38.787 |
+3% |
-
waarvan
budgetmeters en budgetmeters met stroombegrenzer |
34.296 |
36.059 |
+5% |
-
waarvan
stroombegrenzers |
3.435 |
2.728 |
-21% |
|
|
|
|
Aantal budgetmeters |
|
|
|
-
geplaatst of opnieuw ingeschakeld tijdens het jaar |
16.521 |
9.772 |
-41% |
-
uitgeschakeld tijdens het jaar |
7.626 |
8.009 |
+5% |
|
|
|
|
Aantal stroombegrenzers |
|
|
|
-
geplaatst tijdens het jaar |
2.335 |
701 |
-70% |
-
uitgeschakeld tijdens het jaar |
2.643 |
1.397 |
-47% |
* De leverancier mag een
herinneringsbrief versturen indien hij geen betaling heeft ontvangen
binnen de vijftien dagen na ontvangst van de factuur door de afnemer.
** Wie niet tijdig reageert op de
herinneringsbrief, krijgt vervolgens een ingebrekestelling.
*** Indien een afnemer minstens één
keer niet, te weinig of te laat betaald heeft, spreken we van een
niet-nageleefd betalingsplan.
bron: VREG (2009),
Statistieken 2008 met betrekking tot huishoudelijke afnemers in het kader
van de besluiten op de sociale openbaredienstverplichtingen) en (2008),
Statistieken 2007 met betrekking tot huishoudelijke afnemers in het kader
van de besluiten op de sociale openbaredienstverplichtingen
Tabel 13b: Overzicht aantal huishoudelijke
afnemers met energieproblemen, Waals Gewest, 2007
en 2008
Waals Gewest |
|
2007 |
2008 |
|
|
absolute cijfers * |
absolute cijfers* |
verschil tussen 2007 en 2008 (in %) |
Aantal
herinneringsbrieven verstuurd door de
leverancier ** |
1.438.000 |
1.423.000 |
-1% |
Aantal
ingebrekestellingen verstuurd door de
leverancier *** |
233.000 |
278.000 |
+19% |
Aantal
klanten dat in gebreke gesteld is wegens wanbetaling |
|
|
|
- voor elektriciteit |
48.500 |
72.300 |
+49% |
- voor aardgas |
25.000 |
40.100 |
+60% |
|
|
|
|
Aantal betalingsplannen
toegestaan door de
netbeheerder |
elektriciteit: 2,87% van de huishoudelijke afnemers
|
elektriciteit: 6,7% van de huishoudelijke afnemers
|
+133% |
Aantal niet-nageleefde betalingsplannen**** |
elektriciteit: 57% van alle betalingsplannen
|
elektriciteit: 50% van alle betalingsplannen
|
-12% |
|
|
|
|
Aantal dossiers dat door de leverancier
werd doorgestuurd naar het OCMW |
|
|
|
- voor elektriciteit |
18.800 |
39.700 |
+111% |
- voor aardgas |
? |
? |
? |
|
|
|
|
Aantal afnemers dat
geniet van het sociaal tarief |
|
|
|
-
voor
elektriciteit |
74.106 |
81.677 |
+10% |
-
voor
aardgas |
34.068 |
37.991 |
+12% |
|
|
|
|
Aantal
uitgeschakelde stroombegrenzers |
0 |
3 |
- |
Aantal afsluitingen
wegens "weigering" plaatsing budgetmeter |
493 |
3.150 |
+539% |
Aantal afgesloten
aardgasvoorzieningen |
2.989 |
? |
? |
|
|
|
|
Totaal aantal
geplaatste budgetmeters |
45.765 |
+/- 55.000 |
+/- +20% |
- waarvan geplaatste budgetmeters
tijdens het jaar |
4.112 |
10.242 |
+149% |
- waarvan actieve (opgeladen)
budgetmeters op 31/12 |
+/-
23.000 |
+/- 28.600 |
+/- +24% |
-
waarvan budgetmeters gekoppeld aan een
stroombegrenzer |
2.686 |
269 |
-92% |
* Sommige cijfers uit worden enkel in relatieve waarden (in procent) uitgedrukt.
** De leverancier mag een
herinneringsbrief versturen indien hij geen betaling heeft ontvangen
binnen de vijftien dagen na ontvangst van de factuur door de afnemer.
*** Wie niet tijdig reageert op de
herinneringsbrief, krijgt vervolgens een ingebrekestelling.
**** Indien een afnemer minstens één
keer niet, te weinig of te laat betaald heeft, spreken we van een
niet-nageleefd betalingsplan.
bron:
CWaPE (2009),
Rapport annuel 2008 sur l'exécution des obligations de service public à
caractère social imposées aux fournisseurs et gestionnaires de réseaux et
(2008),
Rapport annuel
2007 de la CWaPE sur l’exécution des obligations de service public à
caractère social imposées aux fournisseurs et gestionnaires de réseaux
Tabel 13c: Overzicht aantal huishoudelijke
afnemers met energieproblemen, Brussels
Hoofdstedelijk Gewest, 2007
en 2008
Brussels
Hoofdstedelijk Gewest |
|
2007 |
2008 |
|
|
absolute cijfers |
absolute cijfers |
verschil tussen 2007 en 2008 (in %) |
Aantal
herinneringsbrieven verstuurd door de
leverancier * |
? |
? |
|
Aantal
ingebrekestellingen verstuurd
door de leverancier ** |
|
? |
|
- voor
elektriciteit |
86.119 |
? |
|
- voor
aardgas |
58.906 |
? |
|
|
|
|
|
Aantal dossiers dat door de leverancier
werd doorgestuurd naar het OCMW |
|
|
|
- voor elektriciteit |
29.629 |
? |
|
- voor aardgas |
21.411 |
? |
|
|
|
|
|
Aantal betalingsplannen
toegestaan door de leverancier |
? |
? |
|
|
|
|
|
Aantal afnemers dat
geniet van het sociaal tarief |
|
|
|
-
voor
elektriciteit |
24.990 |
? |
|
-
voor
aardgas |
11.391 |
? |
|
|
|
|
|
Aantal
uitgeschakelde stroombegrenzers |
0 |
? |
|
Aantal afgesloten
aardgasvoorzieningen |
0 |
? |
|
|
|
|
|
Aantal
stroombegrenzers |
|
|
|
- actief op 31/12 |
11.127 |
13.310 |
+20% |
-
geplaatst in de loop van het jaar |
9.356 |
14.769 |
+58% |
-
uitgeschakeld in de loop van het jaar |
6.869 |
10.763 |
+57% |
* De leverancier mag een
herinneringsbrief versturen indien hij geen betaling heeft ontvangen
binnen de vijftien dagen na ontvangst van de factuur door de afnemer.
** Wie niet tijdig reageert op de
herinneringsbrief, krijgt vervolgens een ingebrekestelling.
bron: BRUGEL (2009),
Advies betreffende het
Rapport
van de Brusselse distributienetbeheerder SIBELGA over
de uitvoering van de openbaredienstopdrachten inzake elektriciteit en gas
voor het jaar 2008, en (2008)
Verslag over de uitvoering van zijn verplichtingen, over de evolutie van
de
gewestelijke elektriciteits-en gasmarkt en de naleving van de
openbaredienstverplichtingen door de distributienetbeheerder en de
leveranciers, in het bijzonder in het domein van de rechten van de
huishoudelijke gebruikers voor het jaar 2007.
Meer lezen:
Stand van zaken van
de Belgische wetgeving met betrekking tot de sociale maatregelen op het
vlak van energie. Situatie op 1 december 2007,
20 december 2007.
 
Laatste aanpassing: 04/01/2010
|