Veel mensen worden geconfronteerd met problemen in het kunnen beschikken over een gezonde en betaalbare woning. In België is het woonbeleid sterk gericht op eigendomsverwerving, wat echter voor heel wat burgers financieel onhaalbaar is. Zij komen op de huurmarkt terecht waar men geconfronteerd wordt met een tekort aan en lange wachtlijsten voor sociale woningen, en met een gebrek aan betaalbare en gezonde woningen op de privé-markt.
Activiteiten van het Steunpunt
Publicaties van het Steunpunt
Feiten en cijfers
Wetgeving
Activiteiten van het Steunpunt
Huidige activiteiten
In de huidige werkzaamheden van het Steunpunt is er veel aandacht voor het huisvestingsthema.
Alternatieve woonvormen
Tijdens het overleg over dak- en thuisloosheid in 2010 kwam de noodzaak van alternatieve woonvormen (solidaire samenwoonprojecten, permanent wonen op toeristische terreinen, …) nadrukkelijk ter sprake. Het Steunpunt heeft vervolgens een overleg opgestart, om – met het standpunt van personen in armoede als uitgangspunt – dergelijke alternatieve woonvormen te onderzoeken en te omschrijven.
Huurwaarborg
Met betrekking tot de problematiek van het kunnen samenstellen van een huurwaarborg voor mensen met een laag inkomen, heeft het Steunpunt samen met een aantal terreinorganisaties reeds enkele keren aan de alarmbel getrokken. In het Verslag 2008-2009 werden een analyse van de problemen op het terrein gemaakt en voorstellen voor korte en lange termijn geformuleerd. Tijdens een persconferentie op 26 mei 2011 werden de aanhoudende problemen op het terrein terug aangekaart met de bedoeling de politieke actoren rond deze problematiek te sensibiliseren. De werkgroep van terreinorganisaties werkt momenteel, met ondersteuning van het Steunpunt, het voorstel van de oprichting van een centraal huurwaarborgfonds verder uit.
Inroepbaar recht op wonen
Elk (rechts)middel dat de situatie wil verbeteren van mensen met een laag inkomen die het nog steeds moeilijk hebben om behoorlijke huisvesting te vinden, verdient onze aandacht. Het inroepbaar recht op wonen dat in enkele Europese landen wordt toegepast, is zo een (rechts)middel. Daarom organiseerde het Steunpunt in 2011 een seminarie waarop de bestaande initiatieven in Frankrijk en Schotland op het vlak van een inroepbaar recht op wonen worden voorgesteld. De Schotse en Franse overheid engageert zich tot een resultaatsverbintenis op het vlak van het recht op wonen. De bedoeling was om na te denken over de gepastheid en de haalbaarheid van een dergelijke maatregel in België. Dit seminarie was opgevat als voorbereiding voor een breder debat over de kwestie. Op 25 januari 2013 organiseerden de Universiteit Antwerpen, de Facultés universitaires Saint-Louis en het Steunpunt tot bestrijding van armoede een studiedag om dieper uit te spitten wat de juridische uitdagingen zijn om ook in België te komen tot een resultaatsverbintenis voor het recht op wonen. De talrijke opkomst op de studiedag toonde aan dat er een draagvlak is voor stappen naar een resultaatsverbintenis voor het recht op wonen, ook in België.
-> Lees het verslag van het seminarie van 18 maart 2011.
-> Het verslag van de studiedag ‘Recht op wonen: naar een resultaatsverbintenis?’ van 25 januari 2013 kan worden besteld bij Die Keure.
Vroegere activiteiten
Het Steunpunt heeft de voorbije jaren ook gewerkt rond paritaire bemiddeling in huurconflicten, permanent wonen op campings, gemeentelijke bevoegdheden inzake wonen, huurwaarborg, dak-en thuisloosheid. Meer weten: klik hier.
Publicaties van het Steunpunt
- Van Hootegem Henk en Thibault Morel, Een belangrijke rol voor de lokale besturen in de strijd tegen armoede: een focus op woonbeleid. In: Viewz, 2019/3, 13 september 2019.
- Avis du Service de lutte contre la pauvreté, la précarité et l’exclusion sociale sur l’avant-projet de décret modifiant le Code wallon du logement et de l’habitat durable et le décret du 15 mars 2018 relatif au bail d’habitation en vue d’y insérer la notion d’habitation légère, 26 februari 2019.
- Morel Thibault en Van Hootegem Henk. De impact van lokaal woonbeleid. In: Samenleving & Politiek, nr. 7, p. 63-68.
- Cahier rechtspraak nr.1
Het referentieadres bij een OCMW. Onderzoek van de rechtspraak van arbeidshoven en -rechtbanken in de periode 2016-2017 + Bijlage. - Morel Thibault et Van Hootegem Henk, Les expulsions pour cause d’insalubrité : révélatrices de l’ineffectivité du droit à un logement décent dans les situations de pauvreté ? In: Echos du Logement, nr. 123, juli 2018, p. 56-58
- Stroobants Veerle en Morel Thibault, Huidige wooncrisis heeft perverse effecten op mensen in armoede, In: Knack, 7/06/2018
- Stroobants Veerle en Morel Thibault, Wooncrisis heeft perverse effecten op mensen in armoede, In: Sociaal.Net, 31/5/2018.
- Aanbeveling: het referentieadres voor personen die in een mobiele woning verblijven, 29 november 2017
- Nota betreffende de piste van een centraal huurwaarborgfonds, februari 2015.
- Memorandum Wonen van het Steunpunt, december 2013.
- “Recht op wonen afdwingbaar?“ Interview met Angela van de Wiel, in Huurdersblad online, nr. 215, juni 2013, p. 21-27.
- Bernard N., Hubeau B. (Editors), Recht op wonen: naar een resultaatsverbintenis? – Droit au logement: vers une obligation de résultat?, 2013. (Deze publicatie is een initiatief van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting, de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Saint Louis.)
- De Mol Marilène, “Mais pourquoi restent-ils dans ce camping?” Une idée des plus-values de l’habitat alternatif pour des personnes pauvres. In: Les Cahiers nouveaux, nr. 84, december 2012, p. 37–39.
- De Mol Marilène, Des pistes pour faire avancer le droit au logement en Belgique. In: Housing Rights Watch, nr. 4, oktober 2012, p. 5-7.
- De Mol Marilène, Formes alternatives de logement : au-delà des murs, l’habitat. In: Echos du logement, nr. 2, août 2012, p. 7 en volgende.
- Van Impe Gilles, L’effectivité du droit au logement : une obligation de résultat à charge des pouvoirs publics ? In: Echos du logement, nr. 2, août 2012, p. 39-40.
- Wonen in België. In: Strijd tegen armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie, december 2011.
- Recht op wonen: naar een resultaatsverbintenis. In: Strijd tegen armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie, december 2011.
- Alternatieve woonvormen: meer dan een huis, een thuis. In: Strijd tegen armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie, december 2011.
- Verslag seminarie ‘Naar een effectief recht op wonen: welke lessen kunnen we trekken uit de Franse en Schotse ervaringen?’, 18 maart 2011
- Termote Henk, De Mol Marilène. Dakloosheid. Toneel van een structureel armoedebeleid? In: Alert, jaargang 36, nr. 4, oktober 2010, p. 31-36.
- Verslag armoedebestrijding 2008-2009. Deel 2 Naar een coherente aanpak in de strijd tegen dakloosheid en armoede, maart 2010.
- De Mol Marilène et Termote Henk. Pour une approche préventive et cohérente du sans abrisme. In: L’Observatoire, nr. 64, 2009-2010, p. 123-126.
- Huurwaarborg: hoe werkelijk de toegang tot de huisvestingsmarkt verlagen? In: Verslag armoedebestrijding 2008-2009. Deel 1 Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie, december 2009.
Voor een volledig overzicht van de publicaties van het Steunpunt over het thema Huisvesting: klik hier.
Feiten en cijfers
Hoeveel sociale woningen zijn er in België en hoeveel mensen staan op een wachtlijst?
Hoeveel procent van de bevolking leeft in een woning van slechte kwaliteit?
Hoeveel daklozen zijn er in België?
Meer cijfermateriaal kan u vinden via de pagina ‘Feiten en cijfers‘.
Wetgeving
Hieronder vindt u verwijzingen naar de wetgeving over huisvesting. Sommige verwijzingen hebben niet direct betrekking op het thema huisvesting, maar kunnen evenwel van belang zijn in een actie rond het recht op huisvesting, zoals het artikel 30 van het Europees Sociaal Handvest (herzien) van de Raad van Europa.
- Universele verklaring van de rechten van de mens van de Verenigde Naties (artikel 25)
- Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten van de Verenigde Naties (artikel 11)
- Europees Sociaal Handvest (herzien) van de Raad van Europa (artikelen 30 en 31)
- Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
- De Belgische Grondwet (artikel 23)
- Samenwerkingsakkoord inzake dak- en thuisloosheid
- De huurwet
- De Vlaamse wooncode
- De Waalse wooncode
- De Brusselse huisvestingscode
Meer juridische en algemene informatie kan u vinden via de portaalsite van de Belgische overheid, rubriek Huisvesting.